VANGELIS

Vangelis (Grieks: Βαγγέλης), pseudoniem van Evanghelos Odysseas Papathanasiou (Grieks: Ευάγγελος Οδυσσέας Παπαθανασίου), (Volos, 29 maart 1943) is een Grieks muzikant en multi-instrumentalist die veelal gebruikmaakt van synthesizer, piano, keyboards en andere elektronische instrumenten. Hij is vooral bekend van de filmmuziek Chariots of Fire uit 1981 (waarvoor hij een Oscar won), voor de muziek van de film Blade Runner, de nummer 1-hit Conquest of Paradise uit de film 1492: Conquest of Paradise en het thema voor het Wereldkampioenschap voetbal 2002.

Biografie[bewerken]

Vangelis is geboren bij Volos in Griekenland. Als vierjarig kind gaf hij zijn eerste concert voor ongeveer 2000 luisteraars. Hij is grotendeels een autodidact: hij heeft bijvoorbeeld nooit muziekles gehad en is nauwelijks in staat bladmuziek te lezen of te schrijven.

Midden jaren 60 formeerde hij de groep Forminx die in Griekenland heel populair was. Vangelis richtte de progressieverockgroepPapathanassiou Set, later Aphrodite's Child genaamd, op met onder meer Demis Roussos. In Europa scoorde de groep vele hits onder andere Rain and Tears. In 1972 ging Aphrodite's Child uit elkaar, nog voor de verschijning van hun laatste lp, "666".

Tijdens de Aphrodite's Childperiode begon Vangelis in 1970 aan een solocarrière. In dat jaar maakte hij de filmmuziek voor Franse films. Zijn eerste echte soloalbum, Earth, kwam in 1973 uit. In 1974 werd Vangelis gevraagd om Rick Wakeman te vervangen bij de groep Yes. Na enkele weken oefenen, bleken de muzikale ideeën te ver uit elkaar te liggen om tot samenwerking te komen en werd Wakeman vervangen door de Zwitserse toetsenist Patrick Moraz. Wel heeft Vangelis later regelmatig samengewerkt met de zanger van Yes, Jon Anderson (samen maakten ze diverse albums onder de naam Jon & Vangelis). In 1974 vertrok Vangelis naar Londen. Hij tekende een contract bij RCA Records en begon zijn eigen studio, Nemo Studio genaamd. Albums uit deze periode warenHeaven and Hell, Beauborg, Spiral en Albedo 0.39.

Eind jaren 70 stapte Vangelis over van het RCA-label naar Polydor (thans Universal Music). Onder dit label ontstonden de eerste albums met Jon Anderson en zijn populairste album "Chariots of Fire".

In 1982 kreeg hij de Oscar voor de beste filmmuziek voor zijn werk voor Chariots of Fire. Het themanummer van deze film kwam na een jaar in de Amerikaanse Billboardhitlijst te hebben gestaan op nummer 1.

In 1983 werd hij genomineerd voor een Golden Globe in de categorie Best Original Score - Motion Picture voor de muziek van de film Blade Runner.

In 1995 scoorde Vangelis in Europa een grote hit met Conquest of Paradise. Het lied, dat al uit 1992 stamde, beleefde een plotselinge hype en verkocht alleen in Nederland al 100.000 exemplaren. Het is één van de grootste hits ooit.

Vangelis heeft zich in deze periode voornamelijk toegelegd op het componeren van filmmuziek. Zijn muziek voor Blade Runner van Ridley Scott, Missing, Bitter Moon van Roman Polanski en films voor de Franse documentairemaker Frédéric Rossif zijn hiervan voorbeelden. Soloprojecten in deze periode waren de albums Invisible Connections, Mask, The City en Direct. In 2004 heeft hij de muziek geschreven voor Alexander van Oliver Stone, deze muziek is in dat jaar ook op cd verschenen. Zijn laatste projecten zijn de compositie en uitvoering van : de muziek in de film El Greco (overigens niet te verwarren met zijn gelijknamige studioalbum uit 1998). En een medewerking aan de soundtrack, voor de Poolse documentaire over Paus Johannes-Paulus II, Świadectwo.

Samenwerkingsvormen[bewerken]

Vrijwel de belangrijkste artistieke samenwerking die Vangelis als soloartiest heeft aangegaan is die met Yes-zanger Jon Anderson. Dat resulteerde aan het begin van de jaren 80 in de twintigste eeuw tot de hitsingles I Hear You Now van het album Short Stories. De hit I'll Find My Way Home komt van het album The Friends of Mr. Cairo, waarop ook de trackState of Independence is terug te vinden, dat later in Nederland een nummer 1-hit werd voor Donna Summer. In 1992, verscheen er een derde versie weliswaar met een andere titel: "Spiritual High (State of Independence)". Op de single van Moodswings, zingt Chrissie Hynde van de Pretenders de solo partij.

Voor het in 1973 verschenen album "Si Melina....m'etait contee" van Melina Mercouri, schreef Vangelis de muziek van vier nummers. "Je te dirais les mots", "Ou que me port mon voyage", "La Grece me blesse", en "Athenes, ma ville" (Athina), zijn van zijn hand.

In 1978 en 1986 kwamen respectievelijk Odes en Rapsodies uit, twee platen die Vangelis maakte in samenwerking met de Griekse actrice Irene Papas. Hierop staan traditionele Griekse, liederen gezongen door Irene Papas, waar Vangelis het arrangement voor gemaakt en gespeeld heeft.

Resultaat van de samenwerking met de uit België afkomstige artiest Michel Huygen (schuilnaam: Neuronium) is te horen op het album "In London", van Neuronium. De in 1992 verschenen plaat bevat een opname daterend uit 1982. De opname is de registratie van een improvisatie van beide muzikanten tijdens het Spaanse tv-programma "Musical Express".

Concerten[bewerken]

Vangelis geeft de laatste jaren slechts zeer sporadisch concerten. Dat was in de late jaren zeventig anders. Slechts één keer gaf hij een concert in Nederland, op 18 juni 1991 in Rotterdam, in het kader van 5 jaar Eureka, met gastoptredens van Markella Hatziano en Jon Anderson.

Ook in België gaf hij slechts één concert, op donderdag 17 mei 1979 in het Koninklijk Circus te Brussel. Het Brusselse China-concert met Vangelis werd geprogrammeerd in het kader van het Millennium van Brussel. Het werd georganiseerd door de dienst Schone Kunsten van de stad Brussel en Paul Verkempinck die toen voor BRT 2 Omroep Brabant de regionale zender van de (toenmalige) openbare omroep Belgische Radio en Televisie werkte. Op het programma stond een door Francis Shaw gemaakt arrangement van Pulstar en de muziek van China. De viertalige presentatie werd gedaan door Betty Mellaerts. Tijdens het eerste deel werd Pulstar, Chung-kuo, The Long March, een solo door Vangelis, The Dragon gebracht. Na de pauze gevolgd door: Yin & Yang, the Tao of Love, een tweede solo nummer door Vangelis, Himalaya en The Plum Blossom. Zowel Pulstar als de nummers uit China werden uitgevoerd door Vangelis samen met het voltallig Filharmonisch Orkest van de BRT versterkt met twee koren. Het Leuvens Universitair Koor en het Antwerps koor "Zing het Samen" werden voor de gelegenheid samen gevoegd. Orkest en koor stonden onder leiding van de BBC dirigent John Poole. Vangelis speelde tijdens dit concert op tweeYamaha CS-80, een Roland Jupiter4 Compuphonic synthesizers en een Koto. De solo vioolpartij in The Plum Blossom werd uitgevoerd door Michel Ripoche. Na het concert volgde een zeer lang (ong. 20 min) overdonderend applaus met staande ovatie. Als afsluitend bis-nummer volgde dan nog een herneming van Pulstar. Het concert werd uitgezonden in het programma: "Muziekkrant" op 1 en 8 augustus 1979 van 21.10 tot 22.00 uur. Een gedeelte van het eerste deel werd een jaar later nog eens herhaald op 7 april 1980. Productie van dit concert was in handen van Guido Cassiman met als producer Wim Mertens. In reportages die over dit uitzonderlijk concert werden uitgezonden op de toenmalige BRT TV, was te horen dat er een aantal orkestleden allerminst opgezet waren door het aantal decibels die door de synthesizers van Vangelis geproduceerd werden. Ook de klanken die door de "tuigen" gemaakt werden konden niet de goedkeuring weg dragen van alle leden van het Filharmonisch Orkest. In die dagen was er nog een levende discussie aan de gang over synthesizers en of deze al dan niet orkesten konden vervangen. Deze reacties waren zeker niet unaniem. Dat mag blijken uit de reacties die her en der te sprokkelen zijn op internet. Bijvoorbeeld Roger Deronger die op de website: "bandpress.be" laat optekenen dat hij: "nog goede herinneringen heeft aan een optreden samen met Vangelis en het Filharmonisch Orkest van de BRT in het Koninklijk Circus te Brussel."Er werden nooit officiële lp's of cd's uitgebracht van dit concert.

De opmerkelijkste concerten in de recente geschiedenis zijn de opvoering van het klassiek getinte stuk Mythodea in 2001 in de historische tempel van Zeus in Athene en een concert ter gelegenheid van het United Nations Alliance of Civilizations Forum in Doha, Qatar.[1]