vrijdag 23 augustus 2013

JANE AUSTEN

Jane Austen (Steventon, 16 december 1775 - Winchester, 18 juli 1817) was een prominente Engelse romanschrijfster van wie het werk nu deel uitmaakt van de westerse literaire canon. De vorm en dramatische inhoud van haar fictie vormen een sterk contrast met het teruggetrokken leven dat ze in werkelijkheid leidde.
Haar realisme, bijtend sociaal commentaar en haar gebruik van de vrije indirecte rede, een tot dan toe weinig gebruikte stijlfiguur, heeft ervoor gezorgd dat ze één van de meest gelezen en meest geliefde schrijvers in de Engelse literatuur is geworden[1].

Levensloop[bewerken]

Austen groeide op binnen een hechte familie in de lagere regionen van de Engelse adel[2]. Ze werd voornamelijk opgevoed door haar vader en oudere broers. Ook leerde ze veel door veel te lezen. De onwrikbare steun van haar familie was van cruciaal belang voor de ontwikkeling van Austen als professioneel schrijver[3]. Austen bleef zich als schrijfster artistiek ontwikkelen tot ze ongeveer vijfendertig jaar oud was. Al die tijd experimenteerde ze met verschillende literaire vormen, waaronder ook de briefroman, hoewel ze die vorm weer vrij snel terzijde schoof. De enige briefroman die ze schreef was Lady Susan. Ze schreef (en herschreef) drie grote romans en begon aan een vierde. Van 1811 tot 1816 bereikte ze succes als schrijfster met de romans Sense and Sensibility (1811), Pride and Prejudice (1813),Mansfield Park (1814) en Emma (1816). Ze schreef nog twee romans, Northanger Abbey en Persuasion; deze werden postuum gepubliceerd in 1818. Eén roman bleef onvoltooid omdat ze stierf voordat ze deze kon afronden; deze laatste kreeg uiteindelijk de titelSanditon.
Austens werken vormen een kritische reactie op de sentimentele romans, een literair genre dat in de tweede helft van de achttiende eeuw erg populair was. Haar boeken vormen een onderdeel van de overgang naar het negentiende-eeuwse realisme[4]. Austens (in essentie komische) plotlijnen wijzen op de sterke mate waarin vrouwen toentertijd afhankelijk waren van het huwelijk om sociale status en economische veiligheid te garanderen[5]. Haar boeken gaan uitgebreid in op toen actuele morele kwesties, net als die van Samuel Johnson, een van de sterkste invloeden op haar werk[6].
Omdat Austen ervoor gekozen had om anoniem te publiceren, bracht haar werk haar tijdens haar leven weinig persoonlijke roem en slechts enkele positieve kritieken. Pas na de publicatie van haar neef James Edward Austen-Leighs boek Memoir of Jane Austen in 1869veranderde dat. Ze werd bij een veel breder publiek bekend maar pas in het midden van de twintigste eeuw werd Austen algemeen aanvaard in de academische wereld als een "groot Engels schrijver". In de tweede helft van de twintigste eeuw groeide de kennis over Austens leven en ontstond er een schare fans die zichzelf "Janeites" noemen. Haar leven werd beschreven en verfilmd, in onder meer de film Becoming Jane met Anne Hathaway in de hoofdrol. Haar boeken werden in veel talen vertaald, maar de televisiebewerkingen en verfilmingen waren de belangrijkste oorzaak van haar populariteit.

Biografie[bewerken]

Er is weinig informatie over het leven van Jane Austen overgeleverd. Slechts enkele persoonlijke brieven en brieven van haar familie zijn bewaard gebleven (naar schatting slechts 160 van de 3000 brieven). Haar zus Cassandra, aan wie de meeste brieven oorspronkelijk waren gericht, verbrandde het grootste deel van Janes brieven en censureerde het kleine aantal dat wel bewaard bleef. Andere brieven werden vernietigd door de erfgenamen van Admiraal Francis Austen, Janes broer. Het meeste van het biografische materiaal dat in de eerste vijftig jaar na haar dood werd geschreven kwam van haar familieleden en geeft het subjectieve beeld weer van de familie ten gunste van "de aardige en rustige tante Jane". Onderzoekers hebben echter weinig andere informatie kunnen vinden.

De ouders van Jane Austen, William George Austen (1731-1805) en zijn vrouw Cassandra (1739-1827), stamden uit adellijke families met aanzien. George was afkomstig uit een familie van wolfabrikanten die door hun beroep was opgeklommen tot de lagere rangen van de landadel. Cassandra was een lid van de prominente familie Leigh, een baronet uit Stoneleigh. Ze trouwden op 26 april 1764 in Bath. Van 1765 tot 1801, dus gedurende een groot deel van Janes leven, diende vader George als predikant in de anglicaanse parochies van Steventon, Hampshire, en een nabijgelegen dorp. Van 1773 tot 1796 vulde hij zijn inkomsten aan door landbouw en door steeds drie à vier jongens tegelijk te onderwijzen en in de kost te nemen.
Austens naaste familie was vrij groot: zes broers (James (1765-1819), George (1766-1838), Edward (1767-1852), Henry Thomas (1771-1850), Francis William (Frank) (1774-1865), Charles John (1779-1852)) en een zus, Cassandra Elizabeth (1773-1845), die net als Jane ongehuwd bleef. Cassandra was Janes beste vriendin en vertrouwelinge gedurende haar leven. Van haar zes broers had Jane de beste band met Henry, die later bankier werd en, nadat zijn bank failliet ging, anglicaans predikant. Henry was ook de literair agent van zijn zuster. Binnen zijn grote vrienden- en kennissenkring uit Londen bevonden zich bankiers, handelaars, uitgevers, schilders en acteurs, en hij gunde Jane op die manier een kijkje in een sociale omgeving die normaliter voor haar onzichtbaar zou zijn gebleven vanuit het landelijke Hampshire. Janes broer George ging al op jonge leeftijd het huis uit en woonde bij een plaatselijke familie, omdat, zoals biograaf Le Faye beschrijft, George "geestelijk abnormaal" was en "onderhevig aan aanvallen". Hij was mogelijk ook doof. Charles en Frank dienden bij de marine en bereikten beiden de rang van admiraal. Edward werd geadopteerd door zijn neef Thomas Knight; hij erfde diens landgoed en nam in 1812 ook zijn naam aan.

Romans[bewerken]

Ze schreef ook drie kortere stukken:
Haar vroege werken omvatten:


Jane Austen.



Jane Austen, geschilderd door haar zuster Cassandra in 1804.



Het huis van Jane Austen (tegenwoordig is het een museum).



Leven en dood

1. Jane Austen werd geboren op 16 december 1775 in Steventon, Hampshire.
2. Ze ging vanaf 1783 naar school.
3. Op haar eerste school, bij Mrs. Cawley in Oxford, brak tyfus uit. Jane en Cassandra werden snel    naar huis gehaald.
4. In 1785 gingen de zussen naar Abbey School, een kostschool bij de ruïne van een oude abdij. Dat sprak tot de verbeelding van de jonge Jane, vooral toen er onder de muren van de abdij een skelet werd gevonden.
5. Haar vader vond hetgeen wat de meisjes leerden (wat niet veel bleek te zijn) niet opwegen tegen de hoge kosten van ruim 37 pond per jaar. Daarom gingen Jane en Cassandra eind 1786 weer naar huis.
6. In de pastorie in Steventon heeft Jane Austen haar echte opleiding gehad: ze las de honderden boeken van haar vader. Werken over geschiedenis, over poëzie en heel veel romans.
7. Jane had altijd al een levendige fantasie. Als kind schreef ze haar eigen naam in het trouwregister van de parochie van haar vader. Ze ‘trouwde’ niet met één, maar met drie zelfverzonnen mannen: Henry Frederic Howard Fitzwilliam, Edmund Arthur William Mortimer en Jack Smith.
8. Toen zij in 1800 hoorde dat zij Steventon moest verlaten omdat haar ouders naar Bath wilden verhuizen, zou Jane Austen zijn flauwgevallen van de schrik.
9. Vanaf 1801 tot 1805 is niets van Jane Austens persoonlijke correspondentie bewaard gebleven. Haar zus Cassandra heeft alles na haar dood verbrand.
10. Van de hele periode dat ze in Bath woonde, zijn in totaal vijf brieven bewaard gebleven.
11. Naar schatting schreef Jane Austen 3000 brieven, waarvan er 160 bewaard zijn gebleven.
12. Ze verhuisde in 1806 met haar moeder en zus naar Southampton.
13. Op 7 juli 1809 verhuisden de drie vrouwennaar Chawton, waar ze intrek nam in de cottage die bij het landgoed van Jane’s broer Edward Knight hoorde.
14. Het fascineerde haar dat in de cottage, die ooit een herberg was geweest, een moord was gepleegd.
15. Gedurende het leven van Jane Austen was Engeland constant in oorlog. Toch komt oorlog niet voor in haar boeken.
16. Al in 1816 vertoonde Jane Austen de eerste tekenen van een onbekende ziekte
17. In mei 1817 werd Jane door haar broer James naar Winchester gebracht. Men hoopte dat Dr. Lyford haar daar kon helpen. De dokter zag al snel dat het hopeloos was.
18. Jane Austen stierf op 18 juli 1817 in Winchester.
19. Waarschijnlijk leed ze aan wat we nu kennen als de ziekte van Addison.
20. Ze was 41 jaar toen ze overleed.
21. Jane Austen werd op 24 juli begraven in Winchester Cathedral.
22. Waarschijnlijk (maar dit is niet zeker) heeft haar broer Henry, die zelf een dominee was, gezorgd voor deze prominente begraafplaats

Verlangen en liefde


23. Jane Austen is nooit getrouwd.
24. Wel zijn er verschillende huwelijkskandidaten geweest. Tom Lefroy was een rechtenstudent uit Ierland die bij zijn oom en tante, de buren van de Austens, verbleef. Uit brieven aan Cassandra blijkt dat Jane verliefd op hem was en dat ze ontzettend met elkaar geflirt hebben. Voordat het tot een aanzoek kon komen, werd Tom door zijn familie uit Steventon weggehaald. Een huwelijk met de dochter van een arme dominee was niet wenselijk.
25. Dominee Samual Blackall leek een kandidaat, maar een aanzoek kwam er niet.
26. Jane Austen heeft in ieder geval één serieus aanzoek gehad. Harris Bigg-Wither vroeg haar in 1802 met hem te trouwen. Jane zei ja, maar wees hem de volgende dag alsnog af.
27. Dit tot groot ongenoegen van haar familie: Harris Big-Wither was erfgenaam van het landgoed Manydown Park
28. Ook Edward Bridges, broer van een vriendin en eveneens uit een goede en rijke familie, zou een aanzoek hebben gedaan. Jane heeft naar verluidt nee gezegd.
29. Tijdens haar verblijf in Bath zou Jane verliefd zijn geweest op een jonge geestelijke. Hij zou gestorven zijn nog voordat hij haar een huwelijksaanzoek kon doen

Familie en vrienden


30. De ouders van Jane Austen waren George Austen en Cassandra Leigh.
31. Vader George Austen was dominee, eerst in Dean, later ook in het naburige Steventon.
32. Cassandra Leigh kwam uit een rijke, aristocratische familie.
33. Moeder Cassandra schreef kleine komische gedichtjes voor haar familieleden.
34. Jane Austen had zes broers en een zus: James, George jr., Edward, Henry-Thomas, Francis-William, Charles-John en Cassandra-Elizabeth.
35. Jane (‘Jenny’) was de op één na jongste van het gezin.
36. Haar broer George jr. was verstandelijk gehandicapt.
37. George jr. werd op zesjarige leeftijd ondergebracht bij de familie Cullums, die ook zorgde voor Tom, de verstandelijk gehandicapte broer van moeder Cassandra Austen.
38. Jane heeft George jr. nooit meer gezien (in tegenstelling tot wat je in de film Becoming Jane ziet, waar George gewoon onderdeel uitmaakt van het gezin).
39. Jane Austens broer Edward werd op 15-jarige leeftijd geadpteerd door het rijke kinderloze echtpaar Mr. en Mrs. Thomas Knight II.
40. Edward verhuisde naar Godmersham, het landgoed dat hij later zou erven.
41. De adoptie van Edward, zoon van een relatief arme dominee, werd in die tijd gezien als een grote eer. Het gaf de rest van de familie de zekerheid van welvaart in de toekomst.
42. Edward Austen nam later ook de naam aan van zijn adoptie-ouders en ging dus Edward Knight heten.
43. Jane’s zus Cassandra was verloofd met de jonge geestelijke Tom Fowle. Enkele weken voor hun huwelijk overleed hij op St. Domingo aan gele koorts.
44. Jane’s broers James en Henry-Thomas brachten in 1789 en 1790 een wekelijks tijdschrift uit onder de titel ‘The Loiterer’.
45. Haar broers Frank (Francis-William) en Charles zaten allebei bij de marine.
46. Frank diende onder Lord Nelson, maar miste de slag bij Trafalgar, omdat Nelson hem als opdracht had gegeven met zijn schip bij Gibraltar te blijven.
47. Na Jane’s verhuizing naar Bath, ging haar broer James met zijn gezin in de pastorie in Steventon wonen.
48. Jane’s vader George overleed op 19 januari 1805.
49. Na de dood van Mr. Austen hadden Jane en haar moeder en zus geen inkomsten meer. Haar broers sprongen financieel bij.
50. De hele familie kwam in financiële moeilijkheden toen in 1816 de bank van Jane’s broer Henry failliet ging. Haar broer Edward verloor hierdoor 20.000 pond, haar broers James en Frank ieder een paar honderd pond. Jane’s verlies was ruim 13 pond. Henry verruilde zijn carrière als bankier voor die van dominee.
51. Jane’s neefje James Austen-Leigh beschreef in 1869 zijn eigen herinneringen aan zijn tante in ‘A Memoir of Jane Austen’.
52. Jane’s moeder, Cassandra, stierf in 1827 op 87-jarige leeftijd.

Schrijven en schrappen


53. In 1791 schreef Jane Austen ‘The History of England’. Het verhaal gaf haar eigen satirische kijk op de Engelse geschiedenis.
54. Voor haar negentiende verjaardag kreeg Jane Austen van haar vader een schrijfdoos.
55. ‘Elinor and Marianne’ was Jane Austens eerste poging tot het schrijven van een roman. Zij begon hier waarschijnlijk mee in 1795. Later paste ze ‘Elinor and Marianne’ aan en kreeg de roman een andere titel: ’Sense and Sensibilty’.
56. Jane Austen schreef vanaf 1796 aan het boek ‘First Impressions’. Haar vader probeerde het een jaar later aan een uitgever te verkopen. Deze wilde het niet.
57. ‘First Impressions’ werd later door Jane omgewerkt tot ‘Pride and Prejudice’.
58. Tussen 1800 en 1809 heeft Jane Austen, los van een paar verhalen, niets geschreven. Dat is de periode dat ze in Bath woonde. De reden hiervoor is niet bekend. Pas toen ze in 1809 naar Chawton was verhuisd, pakte ze de pen weer op.
59. Jane’s broer Henry vond dat ze, na het afwijzen van huwelijkskandidaat Harris Bigg-Wither, haar schrijftalent moest gaan exploiteren.
60. Jane Austen verkocht in 1803 haar manuscript ‘Susan’ aan een uitgever voor 10 pond.
61. Voor het boek verschenen wel advertenties, maar de uitgever heeft verder niets met het manuscript gedaan.
62. In 1809 schreef Jane een boze brief aan de uitgever met de vraag waar het boek bleef. Voor deze brief verzon ze een pseudoniem, Mrs. Ashton Dennis, met als enig doel de brief te kunnen ondertekenen met MAD (‘kwaad’).
63. Ze kreeg als antwoord dat het boek niet uitgegeven zou gaan worden en dat ze het manuscript voor 10 pond terug kon kopen.
64. In 1816 kocht Jane’s broer Henry-Thomas het terug en werkte Jane het om tot ‘Northanger Abbey’.
65. Haar eerste gepubliceerde boek was ‘Sense and Sensibility, op 30 oktober 1811.
66. Haar broer Henry fungeerde als haar ‘literaire agent’: hij zorgde voor contacten met de uitgever
67. Jane Austen publiceerde anoniem: Bij Sense and Sensibility stond er alleen op dat het door ‘A Lady’ geschreven was. Dat vrouwen boeken schreven, werd in die tijd bepaald niet gewaardeerd. Men vond dat het vrouwen ontbrak aan opleiding en smaak om te kunnen schrijven. Om schande te voorkomen, publiceerden vrouwen daarom vaak anoniem hun werk.
68. Van Sense and Sensibility werd door sommigen gedacht dat het geschreven was door Lady Augusta Page. Dit kwam doordat in sommige advertenties niet ‘By A Lady’ had gestaan, maar ‘By Lady A’. Lady Augusta was zeer vereerd door het misverstand.
69. ‘Pride and Prejudice’ werd uitgegeven op 28 januari 1813. Opnieuw anoniem: ‘From the author of Sense and Sensibility’.
70. De titel ‘Pride and Prejudice’ haalde ze uit het boek Cecilia van Miss Fanny Burney.
71. De eerste zin van Pride and Prejudice is een van de beroemdste zinnen uit de Engelstalige literatuur: ‘It is a truth universally acknowledged, that a single man in possession of a good fortune, must be in want of a wife’.
72. Een kennis heeft eens over Jane Austen gezegd: ‘Haar scherpe gevoel voor humor kwam bijzonder tot uiting in het karakter van Mr. Bennet’.
73. De recensies van Pride and Prejudice waren erg goed. The British Critic vond het superieur aan aan soortgelijke publicaties die ze gezien hadden
74. Ook al wilde Jane Austen liever anoniem blijven, haar broer Henry was zo trots dat iedere keer als hij iemand over Pride and Prejudice hoorde praten, hij vertelde dat het door zijn zusje was geschreven.
75. Van 1811 tot 1813 schreef Jane Austen ‘Mansfield Park’.
76. ‘Mansfield Park’ werd op 9 mei 1814 gepubliceerd.
77. De eerste oplage van ‘Mansfield Park’ bestond waarschijnlijk uit 1250 exemplaren. Deze waren binnen zes maanden uitverkocht.
78. Toch kreeg de roman geen enkele recensie. Daarom verzamelde Jane zelf alle opmerkingen die vrienden, kennissen en familie over Mansfield Park maakten.
79. Mansfield Park werd lauw ontvangen. De meest gehoorde opmerking was dat het ’geen Pride and Prejudice’ was.
80. Uitgever Egerton weigerde een tweede editie van Mansfield Park uit te brengen.
81. Van 21 januari 1814 tot 29 maart 1815 schreef Jane Austen ‘Emma’.
82. Omdat ze haar nieuwste boek niet meer door Egerton wilde laten uitgeven, ging ze op zoek naar een nieuwe uitgever. Ze kwam terecht bij de uitgever van Lord Byron, John Murray.
83. Deze bood 450 pond voor ‘Emma’, maar dan wilde hij ook het copyright voor Mansfield Park en Sense and Sensibility erbij. Omdat haar broer en zakenwaarnemer Henry ziek was, ging Jane zelf met Murray in onderhandeling. Ze besloot Emma en een tweede editie van Mansfield Park in eigen beheer uit te geven.
84. ‘Emma’ werd eind december 1815 gepubliceerd.
85. De grootste oplage van een boek van Jane Austen tijdens haar leven was van ‘Emma’. Daar werden er 2.000 van gedrukt.
86. Na vier jaar waren slechts 1.437 exemplaren van ‘Emma’ verkocht. De rest ging in de ramsj (uitverkoop).
87. ‘Emma’ werd opgedragen aan de Prince Regent (George IV). Geen vrijwillige keus. Jane kreeg van de bibliothecaris van de prins te horen dat ‘er geen bezwaren zouden zijn als zij haar eerstvolgende boek aan de prins zou opdragen’. Dit stond in principe gelijk aan een bevel en kon dus niet geweigerd worden. Iets wat Jane in eerste instantie wel had overwogen.
88. Ze stuurde de prins ’Emma’ en kreeg een briefje waarin stond dat hij haar bedankte voor het fraaie exemplaar.
89. In Emma maken we kennis met Frank Weston die net als Jane’s broer Edward is geadopteerd door een rijke familie, de Churchills.
90. De tweede editie van Mansfield Park verkocht zo slecht, dat Jane er ruim 180 pond verlies op leed.
91. Voor de verkoop van Emma ontving ze 220 pond. Dat betekende dat ze aan meer dan twee jaar werk nog geen 40 pond overhield.
92. In augustus 1815 begon Jane met het schrijven van ‘Persuasion’, dat toen nog ‘The Elliots’ heette. Precies een jaar later voltooide ze het manuscript.
93. Jane omschreef haar eigen boeken als ‘mijn kinderen’.
94. Op 27 januari 1817 begon Jane Austen nog aan een nieuw boek, dat de titel ‘Sanditon’ zou krijgen. Na het schrijven van vier hoofdstukken stopte ze op 18 maart, omdat haar gezondheid te slecht werd.
95. ‘Persuasion’ en ‘Northanger Abbey’ zijn pas na haar dood gepubliceerd. De boeken verschenen eind december 1817.

Geld en verdienste


96. Om bij te verdienen, gaf vader George Austen les aan jongens uit goede families, zoals de jonge Lord Lymington. Deze jongens woonden samen met de familie Austen in de pastorie.
97. Jane Austen publiceerde haar boeken in eigen beheer. Dat betekent dat ze zelf betaalde voor het drukwerk en dat de uitgever een commissie kreeg voor het verspreiden en het verzorgen van publiciteit.
98. Uitzondering op deze werkwijze was Pride and Prejudice. Van dat boek verkocht Jane haar copyright voor 110 pond. Het boek werd een succes en leverde haar uitgever een flinke winst op
99. Gedurende haar leven heeft Jane Austen 631 pond met haar boeken verdiend. Ook in die tijd was dit geen vetpot.
100.Ter vergelijking: Jane Austen gaf per jaar 20 pond uit aan kleding.
101.In 1832 verkocht zus Cassandra de copyrights van Jane’s boeken. De totaalsom voor wat de Austens (inclusief Jane) met haar boeken hebben verdiend, kwam daarmee op 1625 pond.






























Gepost door op

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

Abonneren op: Reacties posten (Atom)